کبک:
کبک با نام محلی زرچ یا کوک، پرنده ای است زیبا و خوش خوان که در طبیعت، در دامنه کوهها و شیب های کوهستانی، صخره ها و تپه ماهور ها زندگی میکند.
به هنگام احساس خطر، از کوهها به سرعت بالا می رود و معمولا این کار را به پرواز ترجیح میدهد. گوشت این پرنده بسیار خوشمزه و به لحاظ ارزش غذایی نسبت به دیگر طیور از موقعیت ممتازی برخوردار است.
این پرنده معمولا دارای پوششی با پرهای خاکستری است و گلولی نخودی رنگ با نوار حاشیه های پهن سیاه بوده و از زیر شکم و پهلو ها خالهای کشیده زیبایی به چشم می خورد. پاها و منقارش سرخ رنگ است و نر و ماده لحاظ شکل ظاهری تفاوت چندانی با یکدیگر ندارند.
کبک نر به طور عمومی بزرگتر از ماده میشود، در حالی که سر ماده بیضی شکل میباشد، سر کبک نر گرد است .هم کبک ماده و هم نر در پشت پاها بر آمدگی شبیه میخ دارند که در نرها برآمدگی بزرگتر میباشد.
وزن پرنده نر حدود 540 گرم و وزن ماده حدود 500 گرم میشود.
در طبیعت حدود 15-12 عدد تخم میگذارد اما با پیش بینی های خاص این تعداد در بستر به حدود 40 عدد میرسد و این امر از اهمیتی ویژه در پرورش این پرنده و تولید آن برخوردار است.
قد پرنده حدود 35 سانتیمتر است و در اواخر زمستان جفت گیری میکند. در این هنگام گله از هم متلاشی شده و هر نر وماده با هم بصورت جفت زندگی میکنند و تا پایان ایام جوجه کشی باهم میمانند و حتی گاهی پرنده نر روی تخم ها میخوابد.
گوشت کبک
گوشت این پرنده از گوشتهای بسیار سودمند و لذیذ است ویژگیهای گوشت این پرنده به شرح زیر است :
در هر صد گرم گوشت کبک 24.5 گرم آلبومین، 1.4 گرم چربی و حدود 1 تا 1.5 گرم مواد معدنی وجود دارد.
وجود مقدار زیادی از مواد معدنی در گوشت کبک نشان دهنده ارزش حیاتی آن است. مقدار پتاسیم این گوشت زیاد است و کلسیم، فسفر، منیزیم، آهن و گوگرد موجود در آن نیاز بدن را تامین میکند.
کانی های موجود در گوشت کبک به خوبی جذب بدن میشود و به همین جهت در این زمینه مواد مورد نیاز بدن را در دسترس سلول قرار میدهد.
گوشت کبک برای همه افراد اعم از کودک و سالمند، غذایی سالم و سلامت بخش است. گوشت کبک کمتر تولید اسید اوریک میکند، فعالیت کلیه را افزون میسازد و به دفع سموم بدن یاری فراوان میرساند. باتوجه به این ویژگی ها برای همه افراد و در مورد همه بیماریها، غذایی خوب و موثر است.
تیهو:
یک ازماکیان کوچک که ظاهرا شبیه کبک کوچکی بهنظر می آید . پرنده نر سطح پشتی قهوی مایل به خاکی با خطوط ریز موجدار خاکستری دارد . سطح شکمیاش به طور کلی قهوهای مایل به صورتی کمرنگ است و در پهلوها در حدود شش نوار خیلی پهن به رنگ دارچینی پررنگ و سفید دارد . تارکش قهوهای مایل به خاکی و گلو و جلوگردنش خاکستری است . نوار چشمی پهن و سفیدی دارد که در حد بالا و پایین آن خط سیاهی دیده می شود . پرهای کناری دمش خرمایی رنگ است ، تفاوت پرنده ماده با نر در این است که طرح مشخص سیاه و سفید صورت و پهلوها را ندارد . رفتارش شبیه کبک است و هنگام احساس خطر به جای پریدن ، می دود .
تیهو از پرندگان بومی طالقان است و زیستگاه آن تپه سنگی و کم ارتفاع . ساحل رودخانهها و جویبارهای و زمینهای سنگلاخ را ترجیح می دهد و روی زمین آشیانه می سازد .
چرخریسک بزرگ زیر گونه شرقی:
این چرخریسکان علاوه بر این که صدایشان با گونه غربی کمی متفاوت است در رنگ پر و بال هم توفیر می کنند همانطور که ملاحظه می فرمایید اثری از سبزی در پشت و زردی در زیر تنه دیده نمی شود.
سارگپه:
سارگپه ها نیز سلطان مطلق شکاری های منطقه بودند و تعدادشان کثیر و در هوای سرد که این پایین چشم ما را درآورده بود آن بالاها پرها را پوش داده و به سرکشی املاک و رعایا مشغول بودند
موفق به شناسایی گونه نشدم سارگپه دشتی و پا بلند را اگر به دلایل واضح کنار بگذاریم سارگپه و سارگپه پر پا می ماند که این شازده از هر کدام کلید و علامتی گلچین کرده و بر پر و بال خویش با تف و سریش چسبانده بود که ما را حیران و انگشت بدهان بگذارد .
کلاغ:
زاغی[۱] یا زاغی معمولی پرندهای از سردهٔ زاغیها و خانوادهٔ کلاغیان است که محل زندگی آن بیشتر در اروپا، قسمت بزرگی از آسیا و شمال غرب آفریقا میباشد.
طول بدن زاغی حدود ۴۰ تا ۵۱ سانتیمتر است که بیش از نیمی از آن دم بلند پرندهاست. پرهای شانه، پهلوها و شکم آن سفید و بقیه پر و بالش سیاه با جلای آبی، سبز و ارغوانی است. همهچیزخوار است اما غذاهای گوشتی را بر گیاهی ترجیح میدهد.
مطالعهای در شمال ایران بر روی زاغیها نشان داد که میانگین وزن بدن زاغیها ۲۱۵ گرم و میانگین طول کل بدن ۴۶.۳ سانتیمتر و نسبت جنسی ماده به نر در نمونه ۱.۱ به ۱ بودهاست. بررسی محتویات سنگدان در زمستان نشان داد که ۸۱ درصد از مواد جانوری شامل حشرات، سوسکها و بندپایان و ۱۹ درصد از مواد گیاهی شامل گندم، جو، خردهٔ نان و بذر گیاهان تغذیه کرده بود. میانگین طول روده هم ۶۱۱ میلیمتر و نسبت طول روده به طول کل بدن برابر ۱.۳ به ۱ بود که این نسبت ارجحیت رژیم غذایی گوشتخواری را نشان میدهد. تغذیه زاغی از تخم، جوجه یا گنجشکسانان کوچک جثهٔ دیگر هم در برخی از منابع ذکر شدهاست.[۳]
زاغی در مناطق حاشیهٔ شهری فراوان است و تا وقتی آزار داده نشود از انسان دوری نمیکند. گاهی دو یا چند پرنده به اذیت و آزار حیوانات دیگر مثل گربهها اقدام میکنند که این رفتار ممکن است برای فراری دادن شکارچیان و تخمدزدهای بالقوه باشد.
زاغی تکهمسر است و تا پایان عمر با جفت خود زندگی میکند. در صورت مرگ همسر، جفتی همسن خود انتخاب میکند. آشیانهٔ خود را معمولاً بر روی درختان بلند میسازد. جنس نر آن از ماده بزرگتر است.
زاغی تنها پرنده و یکی از معدود جانورانی است که میتواند تصویر خود در آینه را تشخیص دهد.[۴]
فصل جفتگیری زاغی در بهار است و نمایش معاشقه آن به این شکل است که جنس نر بهسرعت پرهای سرش را بالا و پایین میبرد. دمش را مانند بادبزن باز و بسته میکند و صدایی آرام و متفاوت از صدای خود ایجاد میکند. با باز کردن پرهای سفید شانههایش سعی میکند توجه پرندهٔ ماده را به سمت خود جلب نماید. پروازهای کوتاه و دنبالبازی نیز بخشی از معاشقه این پرنده است. بین ۵ تا ۸ تخم میگذارد. البته تعداد ۱۰ تخم نیز ثبت شده است. در فروردین روی تخم میخوابند و تنها یک جوجه را بزرگ می کنند.
زاغی که پرنده ای بسیار باهوش میباشد در گذشته نچندان دور در منطقه شمیرانات بسیار دیده می شد ، وقتی در بهار در داخل باغها حرکت میکردی در بالای درختهای گلابی و سیب اشیانه انهارا میدیدم .
این پرنده به صورتی در این منطقه زندگی میکرد که اگر کسی ان را میگرفت به وسیله دادن غذا میتوانست ، ان را اموزش دهد ، به صورتی که وقتی ان را ازاد میکرد همیشه برای گرفتن غذا بازمیگشت.
امروزه به واسته ساخت و سازهای بیرویه و تخریب باغها نسل این حیوان زیبا در حال انقراض میباشد ، که هم خود مردم منطقه و هم اداره محیط زیست میبایست فعال تر نسبت به افزایش باقیمانده این حیوان عمل نماید .
کلاغ به زبان محلی قلاچ یا کشکریت ، در موقع پروازهای دسته جمعی ، یک قراول در جلوی خود حرکت می دهند . کلاغ پیشتاز قدرت هوش و ذکاوتش به قدری است که می تواند خطر را به خوبی تمیز دهد و امنیت دورترین نقاط مسیر حرکت را نیز کاملاً تحت کنترل قرار دهد.
اگر کلاغ تکه نان خشکی به چنگ آورد که نتواند آن را خرد کند، بدون تأمل آن را به منقار گرفته، خود را به نزدیکترین جوی آب یا حوض می رساند و با حوصله فراوان آن را آن قدر در آب نگاه می دارد، تا کاملاً نرم و قابل خوردن گردد.
برای پوست کردن گردو و یا خوراکیهایی که دارای پوست سفت هستند، آن را به منقار گرفته از ارتفاع بر تخته سنگی رها می کند تا به تخته سنگ اصابت کرده ، مغزش از درون پوست خارج شود.
کلاغ ها اهل تفریح ، عیش و نشاط اند و برای خود، محافل انس مهیا می کنند . برای سرگرمی و تفریح گاهی سایر حیوانات را آزار می دهند . مثلاً به روباه ، خرگوش یا گربه ای که خوابیده ، بی سرو صدا حمله می کنند و او را به وحشت می اندازند و خود ابراز شادی و نشاط می کنند.
با مشاهده کلاغ مرده ای، جنجال و همهمه عجیبی به راه می اندازند و در مرگ او سوگواری کرده و مرده خود را تشییع می نمایند.
این کلاغ های سحر خیز قادر به محاسبات ریاضی هستند.
غراب:
منقاری سیاه بزرگ ، پرهای گلویی افشان ، انتهای سهگوش دم ، و صدای نافذ و خاص ، آن را به آسانی از کلاغ های کوچکتر مشخص می سازد . پر و بالش سیاه است و در نور مناسب جلای قوس و قزحی نشان می دهد . پروازش پر توان و مستقیم است ، غالبا بالبازروی و بالباز اوجگیری می کند . در دوران جفتگیری پروازهای آکروباتیک انجام می دهد .
زیستگاهش در کوهستانها و همچنین روی درختها است .
سهره صورتی:
مشخصات :
21 سانتيمتر ؛ يك سهره خيلي بزرگ با منقاري مخروطي و بسيار كلفت .پروبالش تماما قهوهاي مايل به سياه است ، بهجز دمگاه زرد درخشان ، قسمت زرد پايين شكم و لكه سفيد و مشخص قاعده شاهپرهاي نخستين بال .پرنده ماده قدري كمرنگتر و قهوهايتر از پرنده نــر است . اين پرنده درختزي است و كمتر از سهرههاي ديگر اجتماعي مي باشد . پرواز اين پرنده خيلي موجي است .
زيستگاه :
جنگلهاي سرو كوهي در نواحي كوهستاني در ازتفاع بين 2800 تا 3500 متر . روي سرو كوهي لانه ميسازد .
چکچک کوهی:
اندازه چکچک کوهی 14.5 سانتیمتر است. دمی کوتاه دارد دمگاه و طرفین دم در هر دو جنس ، سفید و مشخص است که با سیاهی وسط و نوک دم تضاد آشکاری دارد .
ابروی پهن سفید ، پوشپرهای گوش و بالهای سیاه ( در پائیز قهوهای رنگ ) دارد و سطح شکمی آن نخودی رنگ است . پرنده نر در فصل پاییز نخودی رنگتر و پشت آن تقریبا قهوهای می شود .
پرنده ای نا آرام و فعال است و در فضای باز مرتبا به این سو و آن سو می رود و دم گسترده خود را تکان می دهد ، یا بالا و پایین می کند .